Sakkara Północna

W Sakkarze Północnej (Saqqara) znajduje się najstarsza i najważniejsza historycznie część nekropoli Memfis. Grzebano tam zmarłych nieprzerwanie od czasów archaicznych do greckich.
W okresie Nowego Państwa, gdy władców chowano w Dolinie Królów w Tebach Zachodnich, w Sakkarze była nekropola świętych zwierząt. Rozrastała się zwłaszcza w okresie ptolemejskim, kiedy kult zwierząt przeżywał renesans. Cmentarzysko osiągnęło olbrzymie rozmiary – długość ok. 8 km (bez pobliskich cmentarzy w Dahszur (Dahshur) czy Abu Sir oraz Gizie). Znajdowało się pod specjalną opieką Sokara, boga zmarłych z Memfis, sokologłowego mężczyzny o zielonej skórze. Od niego wywodzi się współczesna nazwa, choć Egipcjanie woleliby, aby pochodziła od słowa saq, oznaczającego „sokoła”, świętego ptaka Horusa.
Na terenie Sakkary Północnej na uwagę zasługują: mastaby królów I i II dynastii (Horusa-Aha, Dżera, Wadżi, Dena, królowej Merneit); zespół grobowy Neczericheta, zwanego dzisiaj Dżoserem (III dynastia) z Piramidą Schodkową; grobowce (mastaby) dostojników: Szepseskafa (IV dynastia), Hesire, Mereruki Kagemniego, Nebetki, księżniczki Idut (VI dynastia); piramidy władców V dynastii: Userkafa, Dżedkare-Isesi, Unisa; mastaby dostojników V dynastii (Ti, Ptahhotepa I i II, Nefera i jego żony, Achuthotepa, Nebet); piramidy władców VI dynastii (Teti I, Pepi I, Merenre, Pepi II), trzy małe piramidki królowych (Iput, Neit); piramida łby; piramidy z XIII dynastii (m.in. Chendżera); grobowce prywatne (m.in. Horemheba – Nowe Państwo); Serapeum z czasów Amenhotepa II, przebudowane za Ptolemeuszów; koptyjski klasztor św. Jeremiasza.
Nie wszystkie budowle rozrzucone po ogromnym terenie udostępniono zwiedzającym. Stale są tu prowadzone wykopaliska (m.in. przez polskich archeologów). Poszukując grobu słynnego architekta Imhotepa w 1986 r., odkryto grobowiec Maja, skarbnika króla Tutanchamona.
W 1996 r. ekipa prof. Karola Myśliwca natrafiła na królewską mastabę, w 1997 r. na grobowiec Fe fi, dostojnika z czasów VI dynastii, a w 2002 r. – na miejsce pochówku admirała floty faraona.
Najlepiej wybrać kilka z wielu zabytków, jak zespół grobowy wraz z Piramidą Schodkową Dżosera, piramidę Unisa (Unasa; gdy będzie dostępna), piramidę Tetiego I, mastaby dostojników: Kagemniego, Ptahhotepa (gdy będzie dostępna), Mcrcruki, Ti, księżniczki Idut i Serapeum (gdy zostanie otwarte). Warto również obejrzeć piramidę Sechemcheta, odkrytą w latach 1951-1954.

Dotarcie publicznymi środkami transportu do Sakkary, oddalonej o 21 km od piramid w Gizie i 32 km na południe od Kairu, jest czasochłonne. Najlepiej wziąć udział w zorganizowanej wycieczce. Przy wjeździe na teren archeologiczny w Sakkarze w policyjnym check poincie sprawdza się, czy dany pojazd może wjechać na strzeżony teren. Można też wynająć taksówkę na cały dzień (80-100 EGP wraz z postojem w Abu Sir i Dahszurze). Wcześniej należy ustalić cenę, a także podać nazwy poszczególnych miejsc, które chce się zwiedzić. Kolejna możliwość to przejażdżka konna spod piramid w Gizie (3; drogo).
Nekropola powinna być czynna między 8.00 a 17.00 (zimą do 16.00), ale niekiedy już godzinę przed zamknięciem nikogo nie ma przy bramce wejściowej. Nie wolno fotografować wnętrz mastab i piramid.
Bilet wstępu kupuje się na samym końcu wielkiego parkingu (50 EGP: kompleks Dżosera, muzeum Imhotepa, wnętrze piramidy Teti I, mastaba Kagemniego, Mereruki; 30 EGP mastaba Ti, Nefera, Irukaptaha, Niannch-chnuma, Chnumhotepa). Serapeum wciąż jest zamknięte.