Aleksandria – Grobowce – Biblioteka
Grobowce Anfuszi
Niedaleko pałacu Ras at-Tin (ok. 2 km na zachód od fortu Kaitbeja) rozciąga się starożytna nekropola wycięta w miękkich, wapiennych skałach. Nie ma tu zbyt wielu turystów, więc należy poczekać, aż strażnik otworzy bramę. Pięć greckich skalnych grobowców wykuto w III i II w. p.n.e. Odkryto je przypadkiem w 1901 i 1921 r. Każdy składa się z otwartego dziedzińca otoczonego przez komory z jednym lub więcej grobami.
Przylądek Sisila i antyczna Dzielnica Królewska
Po drugiej stronie Portu Wschodniego, naprzeciw fortu Kaitbeja w morze wybiega przylądek Silistra, przy którym cumują okręty marynarki wojennej. Aby sprawdzić, czy w zatoce nie ma zatopionych starożytnych zabytków, w 1996 r. pozwolono zejść pod wodę ekipie Francka Goddio. Nie spodziewano się, że archeolodzy w mulistych wodach odkryją resztki zatopionej Dzielnicy Królewskiej, w tym budynki umownie nazwane Pałacem Kleopatry. Znaleziono kolumny z czerwonego granitu, posągi, sfinksy, brukowane drogi, molo i mnóstwo ceramiki oraz biżuterii.
W 1998 r. wydobyto pierwsze posągi. Do najciekawszych należała statua z czarnego granitu przedstawiająca kobietę (być może Izydę) z naczyniem w dłoni. Wyciągnięto wiele sfinksów. Komputerowo zrekonstruowano wygląd pałacu z ostatnich lat panowania Ptolemeuszów. Znaleziska po konserwacji umieszczono niedaleko teatru rzymskiego. Posąg Ptolemeusza stoi przy Nowej Bibliotece Aleksandryjskiej.
Biblioteka Aleksandryjska
Jednym z największych klejnotów w koronie chwały antycznej Aleksandrii była Biblioteka. W 2002 r. została otwarta Nowa Biblioteka Aleksandryjska, wzniesiona według projektu norwesko-austriackiego zespołu pod kierownictwem Christopha Kappelera. To największa i najnowocześniejsza biblioteka świata arabskiego, która ma przewyższyć swoją antyczną poprzedniczkę.
Budowę wsparło UNESCO (1987), które wraz z Arabią Saudyjską, Emiratami Arabskimi i Irakiem oraz Egiptem uczestniczyło w finansowaniu przedsięwzięcia (172 min dolarów).
Supernowoczesna bryła budynku, pokryta rytami, piktogramami i literami podobno w każdym istniejącym na ziemi alfabecie, symbolizuje summę wiedzy zawartej w zbiorach Kulista, podświetlana nocą sfera – wstające słońce wiedzy, filary z nierdzewnej stali, olbrzymia płaszczyzna płynącej wody, zegary słoneczne nawiązujące do nauki aleksandryjskiej w starożytności i brązowe popiersie Aleksandra Wielkiego na otwartym dziedzińcu tworzą niesamowitą atmosferę.
Na siedmiu piętrach zgromadzono osiem milionów woluminów książek utrwalonych metodami tradycyjnymi, jak i najnowszymi technikami. (www.touregypt.net/featurestories/alex museum.htm)
Obok Muzeum Manuskryptów ilustrującego historię i kulturę Aleksandrii (jego działalność zainaugurowano w sierpniu 2003 r.) otwarto wielkie centrum konferencyjne i planetarium. Placówka mieści się w odpowiednio przystosowanym pałacu w stylu włoskim. Na trzech piętrach wystawia się eksponaty z okresu od czasów faraonów do współczesności, a także najcenniejsze znaleziska archeologii podmorskiej. Nieopodal znajduje się amfiteatr.
Dawna Biblioteka Aleksandryjska – Składała się z biblioteki wielkiej, zw. Bruchejonem (od dzielnicy Aleksandrii), mieszczącej się przy szkole filozofów (Musejonie) i z biblioteki małej, czyli Serapejonu (jej zbiory znajdowały się w świątyni Serapisa). Zgromadzono w niej prawie całe piśmiennictwo greckie, etiopskie, hebrajskie, indyjskie i perskie. Całość liczyła od 400 tys. do 700 tys. zwojów rękopiśmiennych (Serapejon ok. 43 tys.), co prawdopodobnie odpowiadało ok. 130 tys. współczesnych książek. Ptolemeusze ustanowili prawo zmuszające podróżnych do oddania do skopiowania wszystkich przewożonych dzieł. Księgi zapisywano na papirusie, który stopniowo niszczał. W 47 p.n.e. podczas walk Juliusza Cezara z mieszkańcami Aleksandrii (wojna aleksandryjska) spłonął Bruchejon (ok. 40 tys. lub więcej zwojów). Aby wynagrodzić stratę, Marek Antoniusz ofiarował miastu zbiory Biblioteki w Pergamonie (ok. 200 tys. zwojów). W 293 r. tłum chrześcijan podpalił bibliotekę główną, a w 391 r. podczas rozruchów zniszczono Serapejon wraz z biblioteką. W 641 r., kiedy Aleksandrię zdobył kalif Omar I, prawdopodobnie spłonęły ocalałe resztki.