Deir el-Bahari – Świątynia Thotmesa III – Ukryte grobowce

Świątynia Thotmesa III

Gdy Thotmes III przejął tron, nakazał w Deir el-Bahari (Dair al Bahri) wznieść tarasową świątynię pełniącą rolę Świętego Horyzontu (Dżeser-Achet) dla świętej barki.
Za XX dynastii zniknęła ona pod kamieniami spadającymi z klifu, ruiny traktowano jako kamieniołom, a w czasach chrześcijańskich stały się miejscem pochówku. W czasie prac przy świątyni Hatszepsut, które od 1961 r. prowadzili polscy archeolodzy i konserwatorzy, odkryto (w latach 1961-1962) świątynię Thotmesa III usytuowaną tuż obok świątyni Hatszepsut. Budowlę wzorowaną na wcześniejszych obiektach w dolinie wzniesiono pod nadzorem wezyra Rechmire pod koniec panowania króla i dedykowano Amonowi-Rc. Składała się z tarasów, ramp i wielkiej sali hypostylowej, której strop podtrzymywało 76 kolumn 16-bocznych i 12 kolumn 32-bocznych. Pod klifem była sala na barkę Amona i sanktuarium. Budowla przejęła rolę świątyni Hatszepsut w czasie Pięknego Święta Doliny.

Ukryte grobowce

Wiele grobowców królewskich z okresu Nowego Państwa splądrowali rabusie. Jedne zostały sprofanowane niedługo po zamknięciu, inne w czasach kryzysu gospodarczego w czasach XX-XXI dynastii. W okresie panowania Siamona i arcykapłana Pinodżema II (X w. p.n.e.) kapłani postanowili zachować przed zniszczeniem przynajmniej królewskie mumie. Zabrali je z miejsc ich pierwotnego pochówku, pozbawili większości darów grobowych i ukryli w tajemnym schowku w szczelinie skalnej na południe od świątyni Mentuhotepa. Tak powstał grobowiec-skrytka, zwany przez egiptologów DB320 (Ad-Dajr al-Bahri nr 320). Mumie (w liczbie 40) pozostały w ukryciu aż do II połowy XIX w., kiedy odnaleźli je (ponoć w 1875 r.) mieszkańcy pobliskiej wioski. Przez lata wyprzedawali po cichu biżuterię i małe przedmioty. Pojawiające się na czarnym rynku zabytki zwróciły uwagę Gastona Maspero, dyrektora Egipskiej Służby Starożytności, który w 1881 r. postanowił poszukać źródła ich pochodzenia. Najpierw tajne, a potem jawne śledztwo zaowocowało wykryciem rabusiów. Rezultatem było znalezienie mumii największych monarchów Egiptu: Ramzesa II i jego ojca Amenhotepa I, Thotmesa I i Thotmesa III oraz Ramzesa III Najważniejszymi grobami prywatnymi na terenie Ad-Dajr al-Bahri są skalny grób Maketre (XII dynastia) oraz grób Senenmuta (TT353) na nekropoli urzędników.

Grobowce Asasif

W połowie drogi między Ad-Dajr al-Bahri a nekropolą dostojników znajduje się cmentarzysko zwane Grobowcami Asasif. Pracują tu archeolodzy, stąd większość obiektów jest niedostępna dla zwiedzających.
W skład nekropoli wchodzą dziesiątki grobów osób prywatnych i dostojników, głównie z okresu Średniego i Nowego Państwa (35 kaplic grobowych z czasów XVIII dynastii) i Okresu Późnego (XXV-XXVI dynastia), kiedy w Tebach władali faraonowie z Nubii. Bilety kupuje się przy bramie do świątyni Hatszepsut (20 EGP).
Zwykle otwarty jest grób Pabasy z okresu XXVI dynastii. Przypomina on grobowce w Sakkarze z okresu Starego Państwa, bo dynastia saicka odwoływała się do dawnej świetności Egiptu. Masywna brama prowadzi na dziedziniec kolumnowy ze scenami polowania, łowienia ryb i uprawy winorośli. W przedsionku widnieją reliefy przedstawiające pogrzeb właściciela i jego pielgrzymkę do świątyni w Abydos. Długi korytarz prowadzi do podziemnych sal i galerii do komory grobowej.