Wielka Pętla Pustynna (oazy Bahariya, Farafra, Dakhla i Kharga)

Wielka Pętla Pustynna (oazy Bahariya, Farafra, Dakhla i Kharga).
To jedna z najwspanialszych tras turystycznych w Egipcie, dostępna dopiero od niedawna. Pierwsze wyjazdy na pustynię były możliwe w latach 80-tych XX w. Wędrówkę zaczyna się od Asyut, Kairu czy Luksoru, a potem pustynne szlaki wiodą przez cztery oazy: Bahariya, Farafra, Dakhla i Kharga (Baharija, Farafra, Dachla i Charga).
Coraz częściej egipskie i obce biura podróży oferują możliwość zorganizowania safari po pustyni. Są różne opcje: safari w starym stylu, gdzie porusza się terenowymi samochodami, śpi pod namiotami i nie ma się kontaktu z XXI wiekiem, prócz GPS-ów, kamer wideo i aparatów cyfrowych. Inna z opcji to dwa-trzy dni na pustyni i odpoczynek w hotelu w którejś z oaz.
Najmniejsza z Czterech Oaz, Oaza Północna – Oaza Bahariya (wym. baharija) znana jest także Oaza Bahnasa (Wahet el-Bahnasa). W starożytności była nazywana Małą Oazą (Oasis Parva). Leży w depresji długości 100 km i ok. 40 km szerokości, której krańce wyznaczają wysokie skarpy czarnych skał. Na długość 18 km, a szerokość 9, a mieszka tu 6 tys. ludzi, żyjących z uprawy i sprzedaży daktyli, oliwek, cytrusów i cebuli oraz hodowli drobiu (indyków). Wielkość uprawianej ziemi związana jest z ilością wody, dlatego planuje się dodatkowe odwierty.
Za faraonów Bahariya była ważnym centrum rolniczym i produkcji wina, dostarczała też podstawowych surowców mineralnych. Obecnie w wielu miejscach trwają wykopaliska. Odnalezienie w 1996 r. Doliny Złotych Mumii (okres grecko-rzymski) świadczy o bogactwie oazy. Dolina jest niedostępna dla turystów ze względu na prace archeologiczne. Tutejszy odział Departamentu Starożytności wystawił w swoim budynku w Bawiti cztery mumie ze słynnej doliny. Trzy z nich są w pozłacanym lnianym kartonażu, a na twarzach mają gipsowe maski (dwie złocone). Jest tu cała rodzina: rodzice z chłopcem i dziewczynką. Głowa kobiety zwrócona została w stronę męża, co miało oznaczać, że małżonkowie byli sobie bliscy. Na mumiach dorosłych kobiet umieszczano tabliczki napierśne, na których w okresie grecko-rzymskim wymodelowano piersi. Na południe od Bawiti turyści pojawiają się wtedy, gdy jadą na Białą Pustynię. Część z nich zbacza z drogi i ogląda Czarną Pustynię (Sahra Suda). Teren pustyni pokrywają bazalty oraz skały zawierające czarny kwarcyt i żelazo. Stąd otaczający pejzaż jest czarny i bardzo mroczny. Dominujący koloryt pustynia zawdzięcza dawnej aktywności wulkanów, których lawa zastygła na gromadzi się piasek. Stoją tu dwa maszty sygnalizacyjne, skąd wiele grup startuje na Białą Pustynię i do Agabat.

W pół drogi między oaza Dakhla a oazą Bahariya leży w żyznej depresji trójkątna oaza Farafra zasypywana piaskami Wielkiego Morza Piasków. Od 1958 r. jest częścią Wadi el-Gedid – „Nowej Doliny”. Osoby jadące z oazy Bahariya zwykle zatrzymują się przy Górze Kryształowej (Gebel el-lzaz), ok. 25 km przed skarpą przy nowoczesnej drodze, schodzącej do Naqb as-Sillum. Niewielka góra to w przeważającej większości kryształ kwarcu, a z jej wierzchołka roztacza się wspaniały widok na okolicę. W środku kwarcowego grzbietu jest naturalny łuk wielkości człowieka, zwany przez miejscowych Hagar el-Machrum (Skata z Dziurą), dokoła której leży wiele pokruszonych kryształów. Stąd samochody terenowe udają się koło charakterystycznych Bliźniaczych Szczytów na szlak do Agabat. To arabska nazwa nadana skałom przypominającym głowę cukru, otoczonych rozdrobnioną kredą i piaskiem, w którym często grzęzną samochody. Poszarpany teren przechodzi w rozciągającą się po obu stronach szosy słynną Białą Pustynię (Sahra el-Bayda). Kreda uległa erozji zamieniając się w monolityczne rzeźby – jadrangi – o niespotykanych formach przypominających wielbłądy, lamparty, Iwy, strusie, jastrzębie. Wyobraźnia sama podsuwa nazwy i skojarzenia, a oświetlone południowym słońcem formy mienią się złotem, zaś o zmierzchu różem przechodzącym w fiolet. W świetle księżyca stają się podobne do zastygłych gór lodowych. Świtem można zaobserwować stada gazeli. To tak popularne miejsce, że w czasie świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy trudno znaleźć miejsce pod obóz.

Oaza Dakhla (Oaza Wewnętrzna, El-Dakhla, wym. dachla) leży ok. 750 km na południowy zachód od Kairu na Pustyni Zachodniej w depresji 122 m poniżej poziomu morza. Jej bujne zielone gaje palmowe oraz ogrody kontrastują ze skałami koloru ochry i różu otaczającej ją pustyni. Dakhla – jeśli nie liczyć Fayoum – jest największą i najludniejszą oazą w Egipcie, gdzie żyje przeszło 200 tys. ludzi. Ma wielkie wodne zasoby, a przeszło 520 naturalnych źródeł, jeziorek i stawów. Jak i inne wielkie oazy Pustyni Zachodniej znajduje się w planach nawodnienia swego obszaru (Nowa Dolina). Tutejsi mieszkańcy uprawiają na eksport daktyle, cytrusy, mango, brzoskwinie i morele, jarzyny. Hodują też żywy inwentarz, a szczególnie drób. W okolicach oazy są kopalnie fosfatów.

Mut, główne miasteczko oazy, jest nieco zaniedbane i oczekujące na przyszłe zmiany. Na razie to plątanina średniowiecznych uliczek, ponad którymi wznoszą się ruiny średniowiecznej cytadeli, skąd jest najlepszy widok na całe miasto. Na południe od Midan Gama widać ruiny starożytnego miasta Mut el-Kharab (Mut Zrujnowane, wym. mut elcharab), które odkryli Europejczycy w 1894 r. i datowali na okres panowania Szoszenka I, III i IV (XXII dynastia). Ruiny świątyni wskazują na kult Seta i Mut w okresie schyłku władzy faraonów. Było to ważne centrum kultu Mut nie tylko na Pustyni Zachodniej. Świątynia Seta jest w złym stanie, a dekorowane bloki mają kartusze Thotmesa III, Horemheba, Psusennesa I, Psametyka i władców ptolemejskich.