Stary Kair

Stary Kair to część miasta łącząca starożytność z czasami współczesnymi, gdzie skupiają się antyczne fortyfikacje i miejsca związane z narodzinami chrześcijaństwa. W tym miejscu wybudowano pierwsze miasto muzułmańskie, a wyspa Roda słynie z nilometru. Zazwyczaj wyprawa do tej części stolicy wiąże się ze zwiedzaniem dzielnicy koptyjskiej, gdzie można szybko dotrzeć metrem (przystanek Mari Giris) lub taksówkami rzecznymi.

Kair koptyjski

Stary Kair to najstarsza część miasta (Misr el Qadima, Masr el-Qadima). Egiptolodzy sądzą, że już w VI w. p.n.e. była tu osada miejska. W czasach rzymskich wyrosła w tym miejscu forteca i miasto Babylon. Mieszkający tu chrześcijanie zaczęli krzewić swoją wiarę w całym Egipcie, a o tym, jak była silna świadczy przeszło 20 zachowanych świątyń wzniesionych na niewielkiej powierzchni (do dziś zachowało się pięć, które można zwiedzać). W dzielnicy stoją nie tylko kościoły, ale i najstarsza synagoga w mieście oraz najstarszy meczet.
Tutejsi chrześcijanie żyli spokojnie w czasach największych prześladowań w Aleksandrii, zaś potem była to ostoja mającego odmienne zdanie na temat natury Chrystusa Kościoła koptyjskiego, prześladowanego przez państwowy Kościół. Biurokracja i ucisk Bizancjum tak dokuczył egipskim Koptom, że gdy w 641 r. pod mury Babylonu podeszły wojska muzułmańskie obiecujące tolerancję i poszanowanie wyznań, jedynie wojsko bizantyjskie usiłowało walczyć, przy milczącej obecności mieszkańców.
Niedaleko stacji metra Mari Giris (św. Jerzego) widać dwie wieże należące do bramy prowadzącej do Babylonu, zbudowanej w czasach cesarza Trajana (ok. 98 r. n.e.).
Poziom gruntu tak się podniósł (ok. 10 m) od tego czasu (śmieci i mul z wylewów Nilu), że wieże znalazły się pod współczesną powierzchnią. Zresztą cala dzielnica leży teraz dużo niżej, co widać po ciągu bram zamykających zaułki przed wylewami, które do początku XX w. nękały dzielnicę, nim wzniesiono starą tamę w Asuanie. Resztki wieży zostały starannie odremontowane.
Na północnej części fortyfikacji stoi grecki ortodoksyjny kościół św. Jerzego, zaś dalsza część murów stanowi podstawę Kościoła Zawieszonego. Między resztkami bramy a kościołem św. Jerzego widać budynki Muzeum Koptyjskiego, gdzie dużo się można dowiedzieć o Koptach, ich Kościele i sztuce. Muzeum zostało założone w 1910 r. przez Morkosa Smeika Paszę, kolekcjonera koptyjskich starożytności, które zostały uratowane przed zniszczeniem w zapomnianych kościołach i klasztorach na terenie całego Egiptu. Na 800 m2 (budynek i ogród) eksponuje się różnorakie zabytki (ok. 16 tys. w 12 różnych działach). Na parterze wystawiono stele z koptyjskimi inskrypcjami, a na wyższym piętrze malowidła, wyroby z drewna, ceramikę i szkło. W 1947 r. dobudowano nowe skrzydło, przeszło 1200 m2, gdzie wystawia się posągi, stanowiące swoiste przejście między sztuką pogańską a chrześcijańską. W pozostałych salach dominują stele i malowidła ścienne. W 1947 r. dobudowano nowe skrzydło.
Na pierwszym piętrze nowego skrzydła umieszczono manuskrypty, zawierające również księgi papirusowe. Wystawia się tu także słynne tekstylia, ikony, wyroby z kości oraz przedmioty z metalu.